social media inso.gov.ir-شبکه_های_اجتماعی_سازمان_ملی_استاندارد

قوانین مرتبط با پیشگیری نظارت و مقابله با فساد

فساد اداري
فساد اداري از جمله پديده‌هاي سازماني است كه روند توسعه را به طور چشمگير با مشكل رو برو مي سازد و در خصوص فساد اداري تعريف قابل قبول همگاني وجود ندارد و معمولاً به گونه‌هاي متفاوتي با موضوع فساد اداري برخورد مي شود برخي فساد اداري را سوء استفاده از موقعيت و جايگاه اداري براي مقاصد مشخصي دانسته‌اند.
فساد اداري از جمله پديده‌هاي سازماني است كه روند توسعه را به طور چشمگير با مشكل رو برو مي سازد و در خصوص فساد اداري تعريف قابل قبول همگاني وجود ندارد و معمولاً به گونه‌هاي متفاوتي با موضوع فساد اداري برخورد مي شود برخي فساد اداري را سوء استفاده از موقعيت و جايگاه اداري براي مقاصد مشخصي دانسته‌اند، گروه ديگري رشوه گيري و پنهان كاري را فساد نامگذاري كرده‌اند و عده‌اي نيز هرگونه ارتباط و رد و بدل كردن منابع و امكانات براي انجام امور غير قانوني را در سازمان‌ها فساد اداري تعريف كرده‌اند.
معمولا فسادهاي اداري از راه هاي زير انجام مي پذيرد:
۱. نقض قوانين و مقررات اداري.
۲.  تغيير و تفسير قوانين و مقررات و ضوابط اداري.
۳.  تغيير در قوانين و مقررات اداري.
۴.  خودداري، كند كاري يا كوتاهي در انجام وظايف قانوني در قبال ارباب رجوع.
۵.  تسهيل و يا تسريع غير عادي در انجام كار براي اشخاص معين در مقايسه با ديگران.
عوامل اصلي شكل گيري اين پديده را به سه گروه تقسيم بندي كرد:
• عوامل فرهنگي و محيطي
هر چه سطح اخلاقي عمومي بالاتر باشد هزينه‌هاي رواني و اخلاقي فساد اداري بيشتر خواهد شد چرا كه فرد در اثر ارتكاب به عمل خلاف، ‌رنج بيشتري متحمل شد از طرف ديگر هر چه سطح اخلاق كارمندي در محيط كار بالاتر باشد، ‌خطر كشف، تنبيه و هزينه هاي حيثيتي آن افزايش مي يابد و شرمسازي مرتكبين فساد بيشتر خواهد شد.
• عوامل شخصيتي
در تمام كشور‌ها به ويژه كشور‌هاي توسعه يافته، ‌براي پست هاي اداري و سازماني شرايط احراز معرفي مي گردد كه انتخاب و انتصاب افراد بر مبناي آن شرايط صورت مي گيرد در محتواي شرايط احراز موقعيت‌هاي اداري و دولتي، بخشي به ويژگي‌هاي شخصيتي مدير اختصاص داده شده است علت آن نيز به اهميت و نقش ويژگي‌هاي شخص مديران در رفتارهاي سازماني بر مي گردد كه از خود نشان مي‌دهند.
• عوامل اداري و سازماني
چيزي كه در نظام اداري كنوني واقعيت دارد اين است كه واحد‌هاي اداري معمولاً با تعداد زيادي از قوانين و مقررات غير واقعي و يا غير ضروري مواجه هستند و ابهامات موجود در رويه هاي اداري و استاندارد‌هاي جاري كار، ‌امكان هر گونه تصميم و اقدامات خود سرانه را به كارگزاران آنها مي دهند. بعلاوه اينكه، فرآيند‌هاي پيچيده و چند لايه امور اداري نيز عامل تشويق مراجعان، به پيشنهاد رشوه براي تسريع كار هستند، از طرفي پايين بودن حقوق كاركنان هم دليل كاهش تدريجي قدرت مقاومت و هم عادت بعدي آنان به قبول اين پيشنها‌د‌ها است.
همانطور كه عوامل به وجود آورنده فساد در جامعه از گسترده بالايي برخوردار است، ‌آثار و نتايج ناشي از فساد در جامعه نيز بسيار گسترده است مي توان موارد زير را به عنوان آثار ناشي از وجود فساد اداري در جامعه نام برد.
• تضعيف ساختار اداري
• تخريب مشروعيت حكومت وحاكميت قانون
• كاهش احترام به قانون اساسي
• از بين رفتن شفافيت و حساب پس دهي
• كاهش فرصت‌هاي سالم پيشرفت براي افراد موسسات و سازمان ها
• افزايش هزينه زندگي سالم
• كاهش بهره وري
مواردي جهت كاهش فساد اداري
۱. شفاف سازي قوانين
۲. استقرار نظام هاي سنجش عملكرد كاركنان
۳. شايسته سالاري در عزل و نصب ها
۴. مشاركت دادن كاركنان در اداره امور
۵. ملزم ساختن واحدها به پاسخگويي
۶. ترويج فرهنگ اسلامي
۷. ترويج فرهنگ وظيفه شناسي و وجدان كاري
۸. آگاه ساختن مردم به قوانين و مقررات و حقوق شهروندي
۹. افزايش سطح اطلاع رساني به مردم و ارتقاي پاسخ گويي دستگاه هاي اجرايي

پيشگير ي از بروز فساد اداري
  فرهنگ سازماني ، به عنوان منبع و مرجعي براي احساس هويت كاركنان به حساب مي آيد . بر اين اساس كاركنان شخصيت خود را وابسته به شخصيت )فرهنگ(سازمان مي دانند و از آن اعتبار كسب مي كنند؛ يعني هويت بخشي. 
فرهنگ سازماني با ارائه الگوهاي رفتاري به كاركنان سازمان و كنترل رفتار آنان، از اين طريق مانع بروز فساد اداري مي شود؛ يعني شكل دادن به رفتار )كنترل رفتار(
فرهنگ سازماني با معرفي انگيزنده هاي مناسب به كاركنان، سبب مي‌شود كه آنها در جهت اهداف سازمان گام بردارند. از اين راه احتمال بروز رفتارهاي خلاف قاعده سازمان كاهش مي‌يابد؛ يعني ثبات شيوههاي انگيزش. 
فرهنگ از نظر اجتماعي به عنوان چسبي به حساب ميآيد كه مي تواند ازطريق ارائه استاندارد مناسب )درابطه با آنچه كه اعضاي سازمان بايد انجام دهنديا بگويند( اجزاي سازمان را به هم متصل مي كند؛ يعني ثبات سيستم اجتماعي. 
فرهنگ سازماني باعث مي شود كه در افراد نوعي تعهد واحساس مسئوليت نسبت به چيزي به وجود آيد كه آن چيز ، بيش از منافع شخص فرد است؛ يعني تعهد دروني.
عوامل موثر در پيشگيري از فساد
• لغو مقررات غير منطقي
• افزايش شفافيت و ساده سازي رويه‌ها و قوانين سازماني
• افزايش دسترسي عمومي به اطلاعات
• آموزش مدرسه اي / اجتماعي ضد فساد 
• ايجاد تغيير در فرهنگ اجتماعي مستعد فساد
• سازماندهي حركت ملي مبارزه با فساد
• تقويت ارزش هاي مذهبي در نزد جامعه.
• جريان يافتن ارزيابي عملكرد دستگاهها و نظارت همگاني بر آنها 
• استفاده از فن آوري اطلاعات براي ايجاد جريانات كاري مكانيزه
• كاهش تعامل مستقيم رو در روي خدمت گيرندگان و خدمت دهندگان

 

قوانين مرتبط با پيشگري ، نظارت و مقابله با فساد

قانون ارتقاء سلامت نظام اداري و مقابله با فساد
سياست هاي كلي نظام اداري ابلاغي از سوي مقام معظم رهبري
حقوق شهروندي در نظام اداري
آئين نامه پيشگيري و مبارزه با رشوه در دستگاههاي اجرايي
ساماندهي كميته هاي تخصصي مرتبط با مسائل مديريتي و اداري